پرسش :

بیش فعالی بیماری است یا اختلال ؟ تعریفی از آن برای ما داشته باشید . علائم آنرا هم بگویید .

پاسخ :
پاسخ ازخانم رادفر، فوق تخصصی روان پزشکی کودکان:
وقتی در مورد یکی از اختلالاتی در کودکان یا افراد جامعه صحبت میکنم سعی کنیم قبل از اینکه با آن بیماری یا اختلال کامل آشنا بشویم برای بچه ها یا سایر افراد برچسب بیماری نزنیم . ما میخواهیم اطلاعاتی به بینندگان بدهیم که آنها بهتر بتوانند یک بچه ی شیطان و باهوش را از یک بچه ی پیش فعال جدا بکنند . و بتوانند بچه ای که دچار شکل یادگیری است با بچه ای که نقص تمرکز دارد جدا کنند . ما بلافاصله تا مشکلی در ریاضی و دیکته بچه ها دیدیم نگوییم این بچه دچار بیش فعالی و نقص توجه است و هر بچه ای هم که بی قرار است ، زیاد حرف می زند و راه می رود بگوییم که الزاما این بیش فعال است . امیدوارم در این جلسه بینندگان آگاه تر بشوند و ما یک مروری روی مسائل داشته باشیم .
بیماری و اختلال هر دو خارج از محدوده ی طبیعی هستند ولی ما برای بیماری می توانیم براحتی یک علت مشخص را مطرح بکنیم ولی در مورد اختلال چندین عامل دست به دست هم می دهند تا حالت بیمار گونه که خارج از محدوده ی طبیعی است ایجاد بشود . این بیش فعالی اختلال است و اختلالی است که بصورت بیماری گفته میشود .
وقتی ما علائم این بیماری را می گوییم بهتر می توانید این بیماری را درک کنید . اختلال یا بیماری بیش فعالی بیماری است که تمام طیف سنی از بزرگسالی تا کودکی را شامل میشود . از دوره ی شیرخوارگی هم می توانیم علائم اولیه ی آنرا ببینیم . بچه هایی که دچار بیش فعالی هستند وقتی که از والدین می پرسیم می گویند که این بچه در دوره شیرخوارگی خیلی دست و پاهایش را تکان می داده ، خیلی بی قرار بوده ، براحتی غذا نمی خورده و براحتی نمی خوابیده و این علائم در دوره ی نوپایی تبدیل میشود به اینکه مرتب در جنب و جوش باشد ، زیاد حرف بزند ، پرس و جو کند و این علائم با بی قراری ها توام میشود یک رفتارهایی را انجام میدهند که پیامد رفتارهای خودشان را نمی دانند در واقع همه ی این ها جمع میشود و منجر به علائمی میشود بصورت کلاسیک و طبقه بندی شده که وقتی ما این علائم را کنار هم میگذاریم می گوییم که این بچه بیش فعال است . برای تشخیص اختلال بیش فعالی ما سه گروه علامت داریم . یک گروه از علائم مربوط به فعالیت بیش از حد بچه است . بچه ای که مرتب در حال فعالیت است از در و دیوار بالا می رود و یک جا نمی تواند بنشیند فعالیتها را نمی تواند تا آخر تمام بکند مثلا سر یک بازی تا آخر نمی نشیند و مرتب بازی ها را رها می کند و بازی دیگری را شروع می کند . پای برنامه ی دلخواه تلویزیونی خودش بیشتر از بیست دقیقه نمی تواند بنشیند . و همان موقع هم که روی صندلی نشسته دائم حرکت میکند . ما اصطلاحی داریم که می گوییم این بچه ها مثل اینکه در آسمان راه می روند نه در زمین . وقتی از مادرها می پرسیم می گویند که بله این بچه از روی کابینت و روی تختخواب و کاناپه در حال پریدن است .وقتی ما مجموعه ای از این علائم را داشته باشیم یا شش تا از علائم را داشته باشیم می گوییم که بچه بیش فعال است . در کنار بیش فعالی ممکن است بیماری نقص تمرکز یا توجه هم داشته باشیم . ما با مجموعه علامتی میتوانیم بگوییم که این بچه بی توجهی نسبت به فالیت های روزانه اش دارد مثل یک محصل که کارهای مدرسه اش را با بی دقتی انجام می دهد . و اشتباهات ناشی از بی دقتی را در کارهایش می بینیم . در املا زیاد می بینیم که بچه فقط در اثر بی توجهی ، بی دقتی و نقص توجه اشتباهات مربوط به نقطه و سرکج و تشدید دارد . این ها را کم و زیاد گذاشته است و براحتی می بینیم که بچه ای که کلمه را در سطر اول درست نوشته یعنی یاد گرفته ، همین کلمه را در سطر ششم اشتباه نوشته است . این بچه مشکل یاد گیری نداشته به دلیل اینکه هر چه به انتهای دیکته می رسد تمرکزش کمتر میشود و حواسش به محرک های بیرونی پرت می شود ، اشتباهات ناشی از بی دقتی میکند . چون این بچه ها خیلی سریع حواسشان به محرک های بیرونی منعطف می شود دچار فراموشی در جا گذاشتن وسایل فعالیتی خودشان می شوند یا آنها را گم میکنند . اغلب در فعالیت ها روزمره دچار فراموشی میشوند . وقتی با والدین آنها صحبت میکنیم می گویند که از اول مهر تا الان 4 بار کاپشن خودش را در مدرسه جا گذاشته است ، سه بار پاک کن خودش را جا گذاشته و دوبار مداد رنگی خودش را گم کرده است . یعنی وسایل شان را جا میگذارند ، گم میکنند و دچار فراموشی می شوند . این از علائم بارز در نقص توجه است . در مورد سن تشخیص گذاری ، آکادمی بین المللی میگفت که تشخیص باید قبل از هفت سالگی شروع شده باشد و بخاطر این سن هفت سالگی را در نظر گرفتند که بچه ها وارد آموزش مدرسه بشوند ، آموزش آکادمیک برایشان شروع بشود که ما براحتی بتوانیم علائم را جدا کنیم و تشخیص بدهیم . در حال حاضر این طور نیست می گویند که ممکن است بیماری در سنین خیلی زودتر شده باشد و در سالهای پایین تر مجبور بشویم درمان را شروع بکنیم . در مورد نوزادان که توضیحاتی دادیم آنها فقط پیش درآمد است که به ما هشدار می دهد . این علائم به تنهایی نمی تواند به ما کمک کند که تشخیص بیش فعالی بدهیم . بچه هایی که در دوره ی شیرخوارگی زیاد دست و پایشان را تکان میدهند ، زیاد بیقرار هستند ، زیاد نق می زنند و براحتی نمی توان آنها را آرام کرد یعنی والدین می گویند که من بغلش می کنم گریه می کند ، او را زمین میگذارم گریه می کند ، سیرش می کنم گریه می کند یعنی تحت هر شرایطی این بچه ناآرام است یا براحتی نمی توانیم به او غذا بدهیم و براحتی نمی خوابد ، ما می گوییم این بچه دارای مزاج مشکل است . بچه هایی که دارای مزاج مشکل هستند نسبت به بقیه ی بچه ها مستعدتر هستند که در سنین بالاتر به بیماری بیش فعالی مبتلا بشوند . اما الزاما همه ی بچه هایی که مزاج مشکل دارند بیش فعال نمیشوند . پس آنهاعلائم هشدار دهنده است که ما باید بیشتر مراقبت بکنیم .
www.ch3.ir